Αναρχοκαπιταλισμός

Αναρχοκαπιταλισμός ή Αναρχισμός της Ελεύθερης Αγοράς αποκαλείται το ρεύμα εκείνο του φιλελεύθερου καπιταλισμού που αρνείται την ύπαρξη του κράτους, ως αυτόνομου μηχανισμού εξουσίας επί της κοινωνίας και δέχεται την ύπαρξη του συστήματος της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς και του κινήτρου του χρηματικού κέρδους ως μοχλού της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι κύριοι θεωρητικοί του αναρχοκαπιταλισμού οραματίζονται ένα κοινωνικό μοντέλο στηριγμένο αποκλειστικά στην ατομική ιδιοκτησία και στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

Οι βασικοί τους στόχοι είναι η διαμόρφωση ενός δικαίου στηριγμένου στα αρνητικά δικαιώματα και την ιδιωτικοποίηση όλων των κρατικών θεσμών με σκοπό την εξάλειψη κάθε μορφής άμεσου εξαναγκασμού έναντι οποιουδήποτε πολίτη. Οι αρχές τους στηρίζονται στην αναβίωση της αυστριακής σχολής οικονομικής σκέψης με προσήλωση στα φυσικά δικαιώματα και στην κοσμοθέαση του Τζων Λοκ.

Σύμφωνα με αναρχικούς, δεν έχει καμία σχέση με τον Αναρχισμό. Από τη γέννησή του ο αναρχισμός είναι ενάντια σε κάθε ιεραρχία και απέναντι στην ιδιωτικοποίηση. Σύμφωνα με τον Αναρχισμό, ο καπιταλισμός δημιουργεί φτωχούς και πλούσιους άρα εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους άρα εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους. Είναι ένα φιλελεύθερο δημιούργημα.

Ο αναρχοκαπιταλισμός έχει συνδεθεί με τον κλασικό φιλελευθερισμό, ως πιο συνεπής εκδοχή του τελευταίου, ενώ οι περισσότεροι σοσιαλιστές αναρχικοί θεωρητικοί έχουν αμφισβητήσει το κατά πόσον αποτελεί πραγματικά κάποια τάση του αναρχισμού. Υπήρξαν αναρχοατομικιστές και μουτουαλιστές οι οποίοι αποδέχονταν την ελεύθερη αγορά ως φυσικό τρόπο διανομής των παραγόμενων αγαθών, αλλά μέσα στα πλαίσια ενός κοινωνικού συμβολαίου οργανωμένου ισότιμα και αντιιεραρχικά και όχι βασισμένο στον καπιταλισμό και το κίνητρο του χρηματικού κέρδους.

Στον αγγλοσαξονικό κόσμο ο αναρχοκαπιταλισμός αποκαλείται και ελευθεριακός χώρος ή Ελευθερισμός («libertarianism») λόγω του ότι στα μέσα του 20ου αιώνα ο Μάρεϊ Ρόθμπαρντ από τους πρωτεργάτες της αναβίωσης της αυστριακής σχολής οικονομικής σκέψης στις Η.Π.Α. προσεταιρίστηκε τον συγκεκριμένο όρο από τους Γάλλους ελευθεριακούς σοσιαλιστές (αναρχικούς) του 19ου αιώνα.

Ο ίδιος ο Μάρεϊ Ρόθμπαρντ περιέγραψε αυτή τη νέα χρήση των λέξεων ανοιχτά ως «κατάκτηση» από τους εχθρούς του, λέγοντας: «για πρώτη φορά στη μνήμη μου, εμείς, “η πλευρά μας”, οικειοποιηθήκαμε μια κρίσιμη λέξη από τον εχθρό. Ο όρος “ελευθεριακοί” ήταν από καιρό απλά μια ευγενική λέξη για τους αριστερούς αναρχικούς, δηλαδή για τους αναρχικούς κατά της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, είτε της κομμουνιστικής είτε της συνδικαλιστικής σχολής. Αλλά τώρα τον έχουμε αναλάβει εμείς».^[1]

Όμως στον αγγλοσαξονικό κόσμο όρος ελευθερισμός έχει πολλές έννοιες, ο αναρχοκαπιταλισμός είναι μία ακραία ελευθεριακή έκφανση του δεξιού παρακλαδιού του, ενώ μπορεί οικονομικά να έχει δεξιά ή αριστερά χαρακτηριστικά και δεν είναι απαραίτητα υπέρ της κατάργησης του κράτους.^[2]^[3]

Χαρακτηριστικά

Βασικότερη φυσιογνωμία της αναρχοκαπιταλιστικής θεωρίας υπήρξε ο οικονομολόγος, φιλόσοφος και ερασιτέχνης ιστορικός Μάρεϊ Ρόθμπαρντ (Murray Rothbard, 1926-1995). Ο Μάρεϊ Ρόθμπαρντ, μέσα από τη μελέτη των οικονομικών συστημάτων που επικράτησαν ιστορικά, έφτασε στα παρακάτω συμπεράσματα:

Ότι το κράτος συνιστά τον κύριο διαταράκτη κάθε ομαλής οικονομικής δραστηριότητας που συνίσταται στις εθελούσιες συναλλαγές μεταξύ συναινούντων ατόμων.

Ότι το βασικό κίνητρο της διατάραξης της οικονομικής ζωής από το κράτος υπήρξε η υφαρπαγή μέρους του παραγόμενου κοινωνικού προϊόντος από τις ομάδες εκείνες που ήλεγχαν τον κρατικό μηχανισμό (μέσω της φορολογίας, της νόθευσης του νομίσματος και της πληθωριστικής επέκτασης του).

Ότι βασική προϋπόθεση μιας ομαλής κοινωνικής συμβίωσης είναι η αμοιβαία αναγνώριση της λεγόμενης ιδιοκτησίας επί του εαυτού, δηλαδή της δυνατότητας αυτοδιάθεσης του ατόμου με μοναδικό κριτήριο τη δική του θέληση δίχως έξωθεν επιβολή, θέληση η οποία περιορίζεται μονάχα από τον σεβασμό στην ιδιοκτησία των άλλων.

Ταυτόχρονα ο Μάρεϊ Ρόθμπαρντ διαπίστωσε πως σε κάθε ιστορική συγκυρία, οι κοινωνικές δυνάμεις του ανταγωνισμού και της δυναμικής προσαρμογής έτειναν να καλύψουν την υπάρχουσα ζήτηση για κάθε είδος αγαθού, υλικού ή άυλου. Συμπέρανε επίσης πως αυτές οι δυνάμεις μέσα από τα κανάλια της αγοράς κατάφερναν να επιλύουν το πρόβλημα της έλλειψης (scarcity) ταχύτερα και πιο αποδοτικά από το κράτος.

Το αμέσως επόμενο πόρισμα ήταν φυσιολογικά ότι σε έναν πολιτικά αποκεντρωμένο κόσμο, μη-κυβερνώμενο από κάποιο κράτος, η κοινωνία θα παρήγαγε περισσότερο πλούτο, και θα έλυνε τα θεμελιώδη της προβλήματα πιο αποτελεσματικά.

Σύγχρονοι εκπρόσωποι του αναρχοκαπιταλισμού

Ο Χεσούς Ουέρτα ντε Σότο, Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Βασιλεύς Χουάν Κάρλος (Universidad Rey Juan Carlos), στη Μαδρίτη της Ισπανίας, σε ένα άρθρο του με τίτλο «Liberalismo versus anarcocapitalismo»^[4] (Φιλελευθερισμός έναντι αναρχοφιλελευθερισμού), το οποίο δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Procesos de Mercado: Revista Europea de Economía Política»^[5] (Τόμος 4ος, Τεύχος 2ο), υποστήριξε ότι ο κλασικός φιλελευθερισμός είναι ανέφικτος ένεκα της αδυναμίας περιορισμού της ισχύος του κράτους, και τάχθηκε υπέρ του αναρχοφιλελευθερισμού, ως μόνη λύση δια την διασφάλιση της ελευθερίας του ατόμου. Ως εκ τούτου, ο Χεσούς Ουέρτα ντε Σότο πιστεύει στη θεωρητική ανωτερότητα του αναρχοφιλελευθερισμού σε σχέση με τον κλασικό φιλελευθερισμό. Υποστηρίζει επίσης την πλήρη οικονομική ελευθερία και μια εκ βάθρων αναδιοργάνωση του υπάρχοντος χρηματοοικονομικού συστήματος: υποστηρίζει την επιστροφή στον κανόνα του χρυσού και την τήρηση του 100% των καταθέσεων ως αποθεματικό. Για το θέμα αυτό αναφέρεται και στο ντοκιμαντέρ «Απάτη: Τα αίτια της μεγάλης ύφεσης».^[6]

Παραπομπές

↑ Newton Rothbard, Murray Newton Rothbard (2007). Betrayal of the American Right. 518 West Magnolia Avenue, Auburn, Alabama 36832 U.S.A: Ludwig von Mises Institute. σελ. 83. ISBN 978-1-933550-13-8. “Libertarians,” in contrast, had long been simply a polite word for left-wing anarchists, that is for anti-private property anarchists, either of the communist or syndicalist variety. But now we had taken it over
↑ van der Vossen, Bas (2019). Zalta, Edward N., επιμ. Libertarianism (Spring 2019 έκδοση). Metaphysics Research Lab, Stanford University.
↑ kanopiadmin (6 Δεκεμβρίου 2010). «The Left and Right within Libertarianism». Mises Institute (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.
↑ Επιστημονικό περιοδικό Procesos de Mercado: Revista Europea de Economía Política, Τόμος 4ος, Τεύχος 2ο Αρχειοθετήθηκε 2012-01-07 στο Wayback Machine. Το άρθρο του Χεσούς Ουέρτα ντε Σότο ξεκινά στη σελίδα 13.
↑ http://www.jesushuertadesoto.com/madre2.htm Αρχειοθετήθηκε 2005-10-25 στο Wayback Machine. revista Procesos Mercado
↑ Fraude: Por qué la gran recesión. Το ντοκυμανταίρ αυτό είναι διαθέσιμο και στα αγγλικά ως Fraud: Why the Great Recession.

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Αναρχοκαπιταλισμός

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Φιλοσοφία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] Newton Rothbard, Murray Newton Rothbard (2007). Betrayal of the American Right. 518 West Magnolia Avenue, Auburn, Alabama 36832 U.S.A: Ludwig von Mises Institute. σελ. 83. ISBN 978-1-933550-13-8. “Libertarians,” in contrast, had long been simply a polite word for left-wing anarchists, that is for anti-private property anarchists, either of the communist or syndicalist variety. But now we had taken it over

[2] van der Vossen, Bas (2019). Zalta, Edward N., επιμ. Libertarianism (Spring 2019 έκδοση). Metaphysics Research Lab, Stanford University.

[3] (6 Δεκεμβρίου 2010). «The Left and Right within Libertarianism». Mises Institute (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.

[4] Επιστημονικό περιοδικό Procesos de Mercado: Revista Europea de Economía Política, Τόμος 4ος, Τεύχος 2ο Αρχειοθετήθηκε 2012-01-07 στο Wayback Machine. Το άρθρο του Χεσούς Ουέρτα ντε Σότο ξεκινά στη σελίδα 13.

[5] ttp://www.jesushuertadesoto.com/madre2.htm Αρχειοθετήθηκε 2005-10-25 στο Wayback Machine. revista Procesos Mercado

[6] Fraude: Por qué la gran recesión. Το ντοκυμανταίρ αυτό είναι διαθέσιμο και στα αγγλικά ως Fraud: Why the Great Recession.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]