Αιθοσουξιμίδη
Η αιθοσουξιμίδη είναι ένα φάρμακο που ανήκει στην ομάδα των ηλεκτριμιδίων που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων τύπων επιληψίας, κυρίως των αφαιρετικών κρίσεων. Λειτουργεί μειώνοντας τη μη φυσιολογική ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο. [1] Γενικά είναι καλά ανεκτή από τα παιδιά.
-Ethosuximid_Structural_Formula_V1.svg) | |
 | |
| Ονομασία IUPAC | |
|---|---|
3-αιθυλ-3-μεθυλ-πυρο-2,5-διόνη | |
| Κλινικά δεδομένα | |
| Οδοί χορήγησης | από το στόμα (κάψουλες) |
| Φαρμακοκινητική | |
| Μεταβολισμός | ήπαρ |
| Βιολογικός χρόνος ημιζωής | 53 ώρες |
| Χημικά στοιχεία | |
| Χημικός τύπος | C7H11NO2 |
| Μοριακή μάζα | 141.170 g·mol−1 |
Διατίθεται με τη μορφή δισκίων των 250 mg. Η συνήθης δόση για ενήλικες είναι μεταξύ 1 και 1,5 γραμμάριο την ημέρα (μεταξύ 4 και 6 δισκίων).[2]
Οι κύριες παρενέργειες που προκαλεί είναι υπνηλία, πεπτικές διαταραχές, ζάλη, κατάθλιψη ή ευφορία και σε σπάνιες περιπτώσεις αιματολογικές διαταραχές όπως ακοκκιοκυτταραιμία και απλαστική αναιμία.[2]
Μηχανισμός δράσης
ΕπεξεργασίαΦάρμακα που είναι αποτελεσματικά κατά των αφαιρετικών κρίσεων (ένας τύπος επιληψίας που χαρακτηρίζεται από ξαφνικές αλλαγές στη συνείδηση με σταθερό βλέμμα και διακοπή των δραστηριοτήτων που διαρκούν λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα), λειτουργούν αναστέλλοντας κανάλια Ca2+ με πύλη τάσης που είναι υπεύθυνα για ρεύματα Ca2+ τύπου Τ.
Η αιθοσουξιμίδη μειώνει τα ρεύματα Ca2+ χαμηλού ορίου (ρεύματα τύπου Τ) στους θαλαμικούς νευρώνες. Ο θάλαμος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη δημιουργία συμπλεγμάτων αιχμής-κύματος 3 Hz που είναι τυπικοί για τις αφαιρετικές κρίσεις. Οι νευρώνες στον θάλαμο παρουσιάζουν ρεύματα τύπου Τ υψηλού πλάτους που ευθύνονται για εκρήξεις δυναμικών δράσης και ίσως συμμετέχουν στην ταλαντωτική δραστηριότητα του θαλάμου, όπως συμπλέγματα αιχμής-κύματος 3 Hz. Σε συγκεντρώσεις που χρησιμοποιούνται κλινικά, η αιθοσουξιμίδη αναστέλλει τα ρεύματα τύπου Τ. Η αιθοσουξιμίδη δεν αναστέλλει τις παρατεταμένες επαναλαμβανόμενες εκρήξεις ούτε ενισχύει τις αποκρίσεις GABA σε συγκεντρώσεις που είναι κλινικά σχετικές. Είναι πιθανό ότι ο μηχανισμός με τον οποίο η αιθοσουξιμίδη αναστέλλει τις αφαιρετικές κρίσεις περιλαμβάνει την αναστολή των ρευμάτων τύπου Τ.[3]
Φαρμακοκινητικές ιδιότητες
ΕπεξεργασίαΗ απορρόφηση της αιθοσουξιμίδης είναι πλήρης και φθάνει τη μέγιστη συγκέντρωσή της στο πλάσμα τις πρώτες 3 ώρες μετά τη χορήγηση μιας εφάπαξ από του στόματος δόσης. Η αιθοσουξιμίδη δεν συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις πρωτεΐνες του πλάσματος. Κατά τη διάρκεια παρατεταμένης θεραπείας, η συγκέντρωσή της στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι παρόμοια με αυτή στο πλάσμα. Ο φαινομενικός όγκος κατανομής της είναι 0,7 L/kg.
Περίπου το 25% του φαρμάκου απεκκρίνεται αμετάβλητο στα ούρα. Το υπόλοιπο μεταβολίζεται από τα ηπατικά μικροσωμικά ένζυμα, αλλά είναι άγνωστο αν είναι τα CYP. Ο κύριος μεταβολιστής της, το παράγωγο του υδροξυαιθυλίου αντιστοιχεί περίπου στο 40% του χορηγούμενου φαρμάκου. Ο χρόνος ημιζωής της αιθοσουξιμίδης στο πλάσμα είναι 40 έως 50 ώρες στους ενήλικες και περίπου 30 ώρες στα παιδιά.[3]
Ανεπιθύμητες ενέργειες
ΕπεξεργασίαΣυνήθεις
Επεξεργασία- Γαστρεντερικές: Απώλεια όρεξης, ναυτία, στομαχικές διαταραχές, έμετος.
- Νευρολογικές: Αταξία, ζάλη, πονοκέφαλος, υπνηλία.
Σοβαρές
Επεξεργασία- Δερματολογικές: δερματικές παθήσεις, σύνδρομο Stevens-Johnson
- Αιματολογικές: ακοκκιοκυτταραιμία, απλαστική αναιμία, αυξημένος αριθμός ηωσινόφιλων, λευκοπενία.
- Ανοσολογικές: φαρμακευτική αντίδραση με ηωσινόφιλα και συστημικά συμπτώματα, συστημικός ερυθηματώδης λύκος
- Νευρολογικές: επιληπτικές κρίσεις
- Ψυχιατρικές: κατάθλιψη, αυτοκτονικότητα, αυτοκτονικές σκέψεις
Θεραπευτική εφαρμογή
ΕπεξεργασίαΗ αιθοσουξιμίδη είναι αποτελεσματική για αφαιρετικές επιληπτικές κρίσεις, αλλά όχι κατά των τονικοκλονικών κρίσεων.
Η αρχική δόση των 250 mg σε παιδιά ηλικίας τριών έως έξι ετών και των 500 mg σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες αυξάνεται κατά 250 mg σε εβδομαδιαία διαστήματα μέχρι να ελεγχθούν οι κρίσεις ή να εμφανιστεί δηλητηρίαση. Η συνήθης δόση συντήρησης είναι 20 mg/kg σωματικού βάρους την ημέρα. Απαιτείται προσοχή εάν η ημερήσια δόση υπερβαίνει τα 1500 mg σε ενήλικες ή τα 750 έως 1000 mg σε παιδιά.[3][2]
Στερεοχημεία
ΕπεξεργασίαΗ αιθοσουξιμίδη είναι ένα χειρόμορφο φάρμακο με στερεόκεντρο. Θεραπευτικά, χρησιμοποιείται το ρακεμικό μίγμα, σε μίγμα 1:1 των (S) και (R)-ισομερών.[4]
| Εναντιομερή αιθοσουξιμιδίου | |
|---|---|
-Ethosuximid_Structural_Formula_V1.svg) CAS-Nummer: 39122-20-8 |
-Ethosuximid_Structural_Formula_V1.svg) CAS-Nummer: 39122-19-5 |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Ethosuximide: MedlinePlus Drug Information». medlineplus.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Γαληνός - Κεφάλαιο συνταγολογίου - Αιθοσουξιμίδη (Ethosuximide)». www.galinos.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2024.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Brunton, Laurence (2012). «21. Farmacoterapia de las epilepsias». Goodman & Gilman. Las bases farmacológicas de la terapéutica. McGrawHill.
- ↑ Rote Liste Service GmbH (Hrsg.): Rote Liste 2017 – Arzneimittelverzeichnis für Deutschland (einschließlich EU-Zulassungen und bestimmter Medizinprodukte). Rote Liste Service GmbH, Frankfurt/Main, 2017, Aufl. 57, ISBN 978-3-946057-10-9, S. 182.