Αεροδιαστημική βιομηχανία στο Ηνωμένο Βασίλειο
Η αεροδιαστημική βιομηχανία στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι η δεύτερη ή τρίτη σε μέγεθος εθνική αεροδιαστημική βιομηχανία στον κόσμο, ανάλογα με τον τρόπο μέτρησης των μεγεθών.[1][2] Εργάζονται άμεσα στις διάφορες επιχειρήσεις του κλάδου περίπου 113.000 άνθρωποι ενώ έμμεσα εμπλέκονται άλλοι 276.000 εργαζόμενοι και ο ετήσιος κύκλος εργασιών κυμαίνεται στα 20 δισεκατομμύρια λίρες.[1][3]
Σχηματισμός αποτελούμενος από υπερηχητικό αεριωθούμενο Concorde και τα BAE Hawk του ακροβατικού σμήνους Red Arrows κατά την διάρκεια των εορτασμών για το χρυσό ιωβηλαίο της βασίλισσας Ελισάβετ
Ένα Supermarine Spitfire, ένα από τα σημαντικότερα αεροσκάφη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου
Στις εγχώριες εταιρείες με σημαντική παρουσία συγκαταλέγονται οι BAE Systems (η τρίτη στον κόσμο εταιρεία προμήθειας αμυντικού υλικού),[4][5] Britten-Norman, Cobham, GKN, Meggitt, QinetiQ, Rolls-Royce (η δεύτερη σε μέγεθος εταιρεία κατασκευής κινητήρων αεροσκαφών στον κόσμο) [6] και Ultra Electronics. Πολλές ξένες επιχειρήσεις έχουν σημαντική παρουσία στην χώρα. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι Boeing, Bombardier, Airbus Group (συμπεριλαμβανομένων των θυγατρικών Airbus, Astrium, Cassidian και Surrey Satellite Technology), Finmeccanica (συμπεριλαμβανομένων των θυγατρικών της AgustaWestland και Selex ES), General Electric (συμπεριλαμβανομένης της θυγατρικής της GE Aviation Systems), Lockheed Martin, MBDA (η BAE Systems έχει το 37,5% αυτής), Safran (συμπεριλαμβανομένων των θυγατρικών της Messier-Dowty και Turbomeca) και Thales Group (συμπεριλαμβανομένης της Thales Air Defence που έχει έδρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και των θυγατρικών της Thales Avionics και Thales Optronics).
Η βιομηχανία εμπλέκεται σε διάφορα προγράμματα ανάπτυξης και παραγωγής επανδρωμένων αεροσκαφών, συμπεριλαμβανομένων των AgustaWestland AW101, AgustaWestland AW159, Airbus A320, Airbus A330, Airbus A340, Airbus A380, Airbus A400M, BAE Hawk, Boeing 767, Boeing 777, Boeing 787,[7] Bombardier CRJ700, Bombardier CSeries, Bombardier Learjet 85, Britten-Norman Defender, Britten-Norman Islander, Eurofighter Typhoon, Hawker 800, Lockheed Martin C-130J Super Hercules και Lockheed Martin F-35 Lightning II. Επίσης εμπλέκεται σε προγράμματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όπως τα BAE Taranis, Barnard Microsystems InView UAV, QinetiQ Zephyr και Watchkeeper WK450.
Στην μακρά ιστορία της η βιομηχανία της χώρας έχει καταγράψει πολλές «πρωτιές», όπως την ανάπτυξη του πρώτου αεροσκάφους με κλειστή καμπίνα (το Avro Type F), του πρώτου αεριωθούμενου των Συμμάχων που εντάχθηκε σε υπηρεσία στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (το Gloster Meteor),[8] the first commercial jet airliner to enter service (the de Havilland Comet),[9] του πρώτου αεροσκάφους με δυνατότητα supercruise (το English Electric Lightning),[10] του πρώτου υπερηχητικού επιβατηγού αεροσκάφους (το αγγλογαλλικό Concorde),[11] το πρώτο αεροπλάνο κάθετης/βραχείας αποπροσγείωσης (το Hawker Siddeley Harrier),[12] του πρώτου αεριωθούμενου επιβατηγού με άτρακτο μεγάλης διαμέτρου (το Airbus A300),[13] του πρώτου επιβατηγού με σύστημα fly-by-wire (το Airbus A320[14] και του μεγαλύτερου επιβατηγού αεροσκάφους όλων των εποχών (το Airbus A380).[15]
Χρονολόγιο
Επεξεργασία
Το εξαιρετικό αεριωθούμενο αναχαιτιστικό English Electric Lightning
Airbus A300 της Ολυμπιακής. Οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και παράγονταν στο Ηνωμένο Βασίλειο
Το Concorde ήταν το πρώτο υπερηχητικό επιβατηγό αεροσκάφος στην ιστορία. Ήταν προϊόν
Το Eurofighter Typhoon, ένα από τα σημαντικότερα αμυντικά προγράμματα στην Ευρωπαϊκή ήπειρο σήμερα. Βρετανικές εταιρείες έχουν αναλάβει σημαντικό μέρος της ανάπτυξής του
Κάποια από τα σημαντικότερα γεγονότα μετά την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι:
1945 - 1950
Επεξεργασία- 1946 Πρώτη πτήση του Westland Wyvern
- 1947 Πρώτη πτήση του De Havilland Venom
- 1948 Πρώτη πτήση του Supermarine Swift
- 1949 Πρώτη πτήση του Avro Shackleton
- 1949 Πρώτη πτήση του Vickers Varsity
- 1949 Πρώτη πτήση του Avro 707
- 1949 Πρώτη πτήση του De Havilland Comet
1950 - 1960
Επεξεργασία- 1950 Πρώτη πτήση του Hawker Hunter
- 1950 Πρώτη πτήση του Hawker P.1072
- 1950 Πρώτη πτήση του Boulton Paul P.111
- 1950 Πρώτη πτήση του Percival Provost
- 1951 Πρώτη πτήση του Gloster Javelin
- 1951 Πρώτη πτήση του De Havilland Sea Vixen
- 1951 Πρώτη πτήση του Vickers Valiant
- 1951 Πρώτη πτήση του Handley Page HP.88
- 1952 Πρώτη πτήση του Short SB5
- 1952 Πρώτη πτήση του Avro Vulcan
- 1952 Πρώτη πτήση του Handley Page Victor
- 1954 Πρώτη πτήση του Fairey Delta 2
- 1954 Πρώτη πτήση του English Electric Lightning
- 1954 Πρώτη πτήση του BAC Jet Provost
- 1955 Πρώτη πτήση του Folland Gnat
- 1957 Πρώτη πτήση του Saunders-Roe SR.53
- 1958 Πρώτη πτήση του Blackburn Buccaneer
1960 - 1970
Επεξεργασία- 1960 Πρώτη πτήση του Hawker Siddeley P.1127
- 1962 Πρώτη πτήση του Bristol 188
- 1964 Πρώτη πτήση του Hawker Siddeley Kestrel
- 1964 Πρώτη πτήση του BAC TSR-2
- 1965 Πρώτη πτήση του Britten-Norman Islander
- 1967 Πρώτη πτήση του Hawker Siddeley Harrier
- 1967 Πρώτη πτήση του BAC Strikemaster
- 1967 Πρώτη πτήση του Hawker Siddeley Nimrod
- 1967 Πρώτη πτήση του Handley Page Jetstream
- 1968 Πρώτη πτήση του SEPECAT Jaguar
- 1969 Πρώτη πτήση του BAC/Aerospatiale Concorde
1970 - 1980
Επεξεργασία- 1970 Πρώτη πτήση του Britten-Norman Defender
- 1971 Πρώτη πτήση του Britten-Norman Trislander
- 1971 Πρώτη πτήση του Westland Lynx
- 1972 Πρώτη πτήση του Airbus A300 (οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- 1974 Πρώτη πτήση του Panavia Tornado
- 1974 Πρώτη πτήση του BAE Hawk
- 1979 Πρώτη πτήση του Panavia Tornado ADV
- 1979 Πρώτη πτήση του Westland 30
1980 - 1990
Επεξεργασία- 1982 Πρώτη πτήση του Airbus A310 (οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- 1986 Πρώτη πτήση του British Aerospace EAP
- 1986 Πρώτη πτήση του BAE Hawk 200
- 1987 Πρώτη πτήση του EH101
- 1987 Πρώτη πτήση του Airbus A320 (οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- 1988 Πρώτη πτήση του BAE Sea Harrier FA2
1990 - 2000
Επεξεργασία- 1991 Πρώτη πτήση του Airbus A340 (οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και παράγονται στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- 1992 Πρώτη πτήση του Airbus A330 (οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και παράγονται στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- 1993 Έναρξη εργασιών στο πειραματικό αεροσκάφος στελθ BAE Replica
- 1994 Πρώτη πτήση του Eurofighter Typhoon
- 1996 Πρώτη πτήση του Bombardier Global 5000 (forward fuselage, nacelles and HTP manufactured in Belfast)
- 1996 Η BAE συμμετέχει στην ομάδα ανάπτυξης του JSF της Lockheed Martin
- 1999 Συγχώνευση της British Aerospace και της Marconi Electronic Systems
- 1999 Πρώτη πτήση του Bombardier CRJ700 (σημαντικό μέρος της ατράκτου παράγεται στο Μπέλφαστ)
2000 - σήμερα
Επεξεργασία- 2001 Πρώτη πτήση του Bombardier Challenger 300 (το κεντρικό μέρος της ατράκτου παράγεται στο Μπέλφαστ)
- 2002 Ξεκινά η ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV) από την BAE Systems
- 2004 Πρώτη πτήση του BAE HERTI
- 2005 Πρώτη πτήση του Airbus A380 (οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- 2007 Πρώτη πτήση του US101
- 2008 Πρώτη πτήση του Bombardier CRJ1000 (σημαντικό μέρος της ατράκτου παράγεται στο Μπέλφαστ)
- 2008 Παράδοση της πρώτης ατράκτου αεροσκάφους Bombardier Q400NextGen (παράγεται στο Μπέλφαστ)
- 2009 Πρώτη πτήση του AgustaWestland AW159 (Wildcat Lynx)
- 2009 Πρώτη πτήση του Airbus A400M (οι πτέρυγες σχεδιάστηκαν και κατασκευάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- 2013 Πρώτη πτήση του BAE Taranis
Τρέχοντα κύρια προγράμματα
ΕπεξεργασίαΕπανδρωμένα πολιτικά αεροπλάνα
Επεξεργασία- Οι πτέρυγες και τα συστήματα καυσίμου για τα αεροσκάφη Airbus A380, A350 XWB, A340, A330 και Airbus A320. Το A380 είναι το μεγαλύτερο επιβατηγό αεροσκάφος στην ιστορία. Οι πτέρυγες του αναπτύχθηκαν και παράγονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Rolls-Royce προσφέρει τους κινητήρες Trent 900 για το αεροσκάφος αυτό και μέχρι τώρα έχει καλύψει σημαντικό μερίδιο των παραγγελιών. Η πτέρυγες του A350 XWB, που είναι ανταγωνιστικό του Boeing 787, επίσης σχεδιάστηκαν και θα παράγονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το αεροσκάφος αυτό μέχρι σήμερα προωθείται αποκλειστικά από κινητήρες Rolls-Royce Trent XWB.
- Το εργοστάσιο της Airbus στο Broughton παράγει την άτρακτο και τις πτέρυγες για το Hawker 800XP.
- Bombardier Aerospace business jet and regional jet families, the Northern Irish facilities of Bombardier play an important role in nearly every Bombardier aircraft programme. The most notable are the production of the fuselage for the Learjet 40 and Learjet 45, the production of the centre fuselage for the Challenger 300 and other programmes.[16] For the newly proposed C-Series Belfast is planned to design and produce the wings, rear fuselage and nacelles.[17]
- Τον Ιούνιο του 2011 η εταιρεία HyperMach ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να αναπτύξει ένα νέο υπερηχητικό επιβατηγό αεροσκάφος, το οποίο σχεδιάζεται να πραγματοποιήσει την πρώτη του πτήση το 2021.[18]
Επανδρωμένα πολεμικά αεροπλάνα
Επεξεργασία- Η αεροπορική βιομηχανία της χώρας έχει μερίδιο 37,5% στην παραγωγή του μαχητικού Eurofighter Typhoon και μερίδιο 33% στην ανάπτυξη του. Κύριοι συμμετέχοντες είναι η BAE Systems και η Rolls-Royce, με την όλο πρόγραμμα να αφορά μέχρι στιγμής 707 αεροσκάφη.[19]
- Το BAE Hawk είναι ένα από τα πιο γνωστά σύγχρονα εκπαιδευτικά αεροσκάφη και ένα από τα σημαντικότερα εξαγωγικά προϊόντα της αεροδιαστημικής βιομηχανίας της χώρας. Και σε αυτό το πρόγραμμα δραστηριοποιούνται κυρίως οι BAE Systems και Rolls-Royce. Μέχρι σήμερα έχουν πωληθεί περισσότερα από 900 αεροσκάφη.
- Η βιομηχανία έχει μερίδιο περίπου 20% στην ανάπτυξη του F-35 Lightning II. Δύο μεγάλες επιχειρήσεις, οι BAE Systems και Rolls-Royce, συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Η πρώτη σχεδίασε και παράγει μεταξύ των άλλων το πίσω μέρος της ατράκτου, το σύστημα καυσίμου και τους οριζόντιους και κάθετους σταθεροποιητές. Η Rolls-Royce έχει μερίδιο περίπου 40% στην ανάπτυξη του εναλλακτικού κινητήρα F136 για τα F35 Lightning II και παρέχει τους Liftfans για όλα τα F35Bs[20]
- Η Airbus UK ανέπτυξε τις πτέρυγες για το νέο μεταγωγικό Airbus A400M. Η τελική συναρμολόγηση των αεροσκαφών γίνεται στο Filton.[21]
Ελικόπτερα
Επεξεργασία
- Από το 2004 οι εταιρείες Agusta και Westland, που συνεργάζονταν για δεκαετίες στην ανάπτυξη ελικοπτέρων, συγχωνεύθηκαν. Σήμερα παράγουν το AgustaWestland AW101,
- Τα AgustaWestland Future Lynx και AgustaWestland Super Lynx είναι ελικόπτερα που βασίζονται στο εξαιρετικό Westland Lynx, το οποίο αποδείχθηκε μεγάλη εξαγωγική επιτυχία με περισσότερες από 400 μονάδες να έχουν πωληθεί σε όλο τον κόσμο. Τα Super Lynx πωλήθηκαν μέχρι στιγμής στο Ομάν, τη Μαλαισία, την Ταιλάνδη, τη Νότια Αφρική και την Αλγερία. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει παραγγείλει 70 ελικόπτερα Future Lynx (+ δέκα option).
- Στα μέσα του 2006 η AgustaWestland επιβεβαίωσε ότι το εργοστάσιο στο Yeovil θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη του νέου ελικοπτέρου AgustaWestland AW159.
Δορυφόροι
Επεξεργασία- Το Ηνωμένο Βασίλειο συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του συστήματος δορυφορικής πλοήγησης Galileo, που είναι ανταγωνιστικό του αμερικανικού GPS.
- Η χώρα συμμετέχει επίσης με ένα δορυφόρο στο Disaster Monitoring Constellation, ένα αστερισμό πέντε δορυφόρων με αποστολή την επιτήρηση μεγάλων φυσικό καταστροφών σε όλη την υφήλιο.
- Ο Solar Orbiter είναι ένας από τους μεγαλύτερους τεχνιτούς δορυφόρους που έχουν αναπτυχθεί στην Μεγάλη Βρετανία.[22]
Διαστημοπλάνα
Επεξεργασία- Η βρετανική εταιρεία Reaction Engines Limited αναπτύσσει το διαστημοπλάνο Skylon, το οποίο θα μπορεί να μπει σε περιγήινη τροχιά χωρίς την χρήση εξωτερικών πυραύλων, με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA).[23] Η κυβέρνηση της χώρας συνεργάζεται με την ESA για την προώθηση του Skylon.[24] Το διαστημοπλάνο σχεδιάζεται από την Reaction Engines Limited του Άλαν Μποντ (Alan Bond), μετά την κατάργηση του προγράμματος HOTOL.[25] Το πρόγραμμα βρήκε θετική ανταπόκριση από την κυβέρνηση και την Βρετανική Διαπλανητική Εταιρεία (British Interplanetary Society).[26] Οι πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν σε χρονικό ορίζοντα δεκαετίας.[27]
- Η εταιρεία Bristol Spaceplanes έχει αναλάβει να σχεδιάσει και να κατασκευάσει πρωτότυπα για τρία διαστημοπλάνα από το 1991 που την ίδρυσε ο David Ashford. Η ESA έχει εγκρίνει τα σχέδια αυτά πολλές φορές.[28]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 «Aerospace». UK Trade & Investment. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2010.
- ↑ «UK Aerospace Industry Survey - 2010». ADS Group. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2011.
- ↑ Robertson, David (2009-01-09). «The Aerospace industry has thousands of jobs in peril». London: The Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-11. https://web.archive.org/web/20110611235719/http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/engineering/article5477974.ece. Ανακτήθηκε στις 2010-10-20.
- ↑ «The SIPRI Top 100 arms-producing companies, 2009». Stockholm International Peace Research Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2011.
- ↑ «Defense News Top 100 for 2009». Defense News. 2010-06-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-06-04. https://archive.today/20120604013639/http://www.defensenews.com/static/features/top100/charts/rank_2009.php?c=FEA&s=T1C. Ανακτήθηκε στις 2011-05-26.
- ↑ «Rolls-Royce Wins $2 Billion Air China, Ethiopian Airlines Deals». Bloomberg. 2009-11-14. http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aLkb0kL1egto. Ανακτήθηκε στις 2010-09-08.
- ↑ Ruddick, Graham (2011-09-26). «Boeing 787 Dreamliner handed over to first customer after years of delays». London: The Telegraph. http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/transport/8790356/Boeing-787-Dreamliner-handed-over-to-first-customer-after-years-of-delays.html. Ανακτήθηκε στις 2011-09-27.
- ↑ «Gloster Meteor». Imperial War Museum Duxford. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2010.
- ↑ «1952: Comet inaugurates the jet age». BBC News. 1952-05-02. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-09-13. https://web.archive.org/web/20100913071231/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/2/newsid_2480000/2480339.stm. Ανακτήθηκε στις 20 October 2010.
- ↑ English Electric Aircraft and their Predecessors, Stephen Ransom & Robert Fairclough, Putnam, London, 1987, (p.227)
- ↑ «Concorde». Smithsonian National Air and Space Museum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2010.
- ↑ «Harrier jet's replacement ten years away». Channel 4 News. 2010-10-19. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-10-22. https://web.archive.org/web/20101022141045/http://www.channel4.com/news/harrier-jets-replacement-ten-years-away. Ανακτήθηκε στις 2010-10-20.
- ↑ «Airbus to say goodbye to the airplane that started it all». Air Transport World. 2006-03-08. http://atwonline.com/aircraftenginescomponents/news/airbus-say-goodbye-airplane-started-it-all-0309-0. Ανακτήθηκε στις 2010-10-20.
- ↑ Feder, Barnaby J. (1988-06-29). «The A320's Fly-by-Wire System». The New York Times. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB0712F7385B0C7A8EDDAF0894D0484D81. Ανακτήθηκε στις 2010-10-20.
- ↑ Banerjee, Devin (2010-10-11). «Demand Soars Past Indian Aviation». The Wall Street Journal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-10-23. https://web.archive.org/web/20101023193611/http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703598204575471444279694812.html?mod=googlenews_wsj. Ανακτήθηκε στις 2010-10-20.
- ↑ «Aeroworldnet.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2015.
- ↑ Aerospace-technology.com
- ↑ Robertson, David (2011-06-27). «Engineers say a new design for a supersonic passenger jet would provide fast travel that is fuel efficient». The Australian. http://www.theaustralian.com.au/business/aviation/engineers-say-a-new-design-for-a-supersonic-passenger-jet-would-provide-fast-travel-that-is-fuel-efficient/story-e6frg95x-1226082767746. Ανακτήθηκε στις 2011-06-28.
- ↑ «Eurofighter Typhoon». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2015.
- ↑ Teamjsf.com [νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ European Defence[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Stephen Clark (2014-03-18). «Atlas 5 rocket selected for Solar Orbiter launch». Spaceflight Now. http://spaceflightnow.com/news/n1403/18solarorbiter/. Ανακτήθηκε στις 2014-03-19.
- ↑ «Skylon FAQ». Frequently Asked Questions. Reaction Engines Limited. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2011.
- ↑ «UKSA Reviews Skylon and SABRE at Parabolic Arc». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2015.
- ↑ Reaction Engines Ltd 2006
- ↑ Robert Parkinson (22 Φεβρουαρίου 2011). «SSTO spaceplane is coming to Great Britain». Space:The Development of Single Stage Flight. The Global Herald. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ Mark Hempsell, BIS North 2014 Conference
- ↑ «Bristol Spaceplanes Company Information». Bristol Spaceplanes. 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2014.