Έρκολε Α΄ των Έστε

Έρκολε Α΄
μαρκήσιος της Φερράρα
Περίοδος	1471 - 1505
Προκάτοχος	Μπόρσο
Διάδοχος	Αλφόνσος Α΄
Γέννηση	26 Οκτωβρίου 1431; Φερράρα
Θάνατος	15 Ιουνίου 1505 (73 ετών); Φερράρα
Σύζυγος	Ελεονώρα της Ιβρέας-Τραστάμαρα
Επίγονοι	Ισαβέλλα; Βεατρίκη; Αλφόνσος Α΄; Φερδινάνδος; Ιππόλυτος Α΄; Σιγισμούνδος; (νόθος) Ιούλιος
Οίκος	Έστε
Πατέρας	Νικολό Γ΄
Μητέρα	Ριτσάρντα ντα Σαλούτσο
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Έρκολε Α΄ (ιταλικά: Ercole I d'Este, 26 Οκτωβρίου 1431 – 15 Ιουνίου 1505) από τον Οίκο των Έστε, ήταν μαρκήσιος της Φερράρα και της Μόντενα (1471-1505). Τον αποκαλούσαν ο βόρειος άνεμος ή ο αδαμάντινος^[1].

Βιογραφία

Γεννήθηκε στη Φερράρα και ήταν ο μόνος γνήσιος γιος του Νικολό Γ΄ μαρκήσιου της Φερράρα και της Μόντενα και της Ριτσάρντα ντα Σαλούτσο.

Εκπαιδεύτηκε στην Αυλή της Νάπολης το διάστημα 1445-60, όπου βασιλιάς της ήταν ο Αλφόνσος Ε΄ Ιβρέας-Τρασταμάρα. Μελέτησε πολεμικές τέχνες, ιπποτισμό και έμαθε να εκτιμά την τέχνη της αρχαιότητας στην αρχιτεκτονική και στις εικαστικές τέχνες. Αργότερα έγινε από τους πιο μεγάλους προστάτες της Τέχνης στην Αναγέννηση^[2].

Το 1471 με την υποστήριξη της Βενετίας έγινε δούκας της Φερράρα, διαδεχόμενος τον ετεροθαλή (νόθο) αδελφό του Μπόρσο. Επωφελήθηκε από την απουσία του Νικολό, γιου του Μπόρσο, που ήταν στη Μάντουα^[3]. Όταν το 1476 ο Έρκολε Α΄ απουσίασε, ο Νικολό προσπάθησε να πάρει την εξουσία, αλλά ηττήθηκε και καρατομήθηκε, μαζί με τον εξάδελφό του Άτσο. Ο Έρκολε Α΄ νυμφεύτηκε την Ελεονόρα, εγγονή του Αλφόνσου Ε΄· η συμμαχία του με τη Νάπολη θα αποδεικνυόταν δυνατή.

Το διάστημα 1482-84 πολέμησε με τη Βενετία, η οποία συμμάχησε με τον πάπα Σίξτο Δ΄, τιμωρό του Έρκολε Α΄. Ο πόλεμος της Φερράρα προκλήθηκε για το μονοπώλιο του άλατος. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης ο Έρκολε Α΄ ασθένησε και ακινητοποιήθηκε, ενώ οι πολιορκητές κατέστρεφαν τις γειτονικές περιοχές των Έστε, πράγμα που τον ταπείνωσε. Ο Έρκολε Ε΄ παραχώρησε το Πολεζίνε για να τελειώσει ο πόλεμος. Πράγματι συμφωνήθηκε ειρήνη στο Μπανιόλο και η Φερράρα γλίτωσε την καταστροφή και την ενσωμάτωση στο Παπικό κράτος.

Μετά από αυτό έμεινε ουδέτερος στον Ιταλικό πόλεμο των ετών 1494-98. Προσπάθησε το υπόλοιπο διάστημα της εξουσίας του να συμφιλιωθεί με τον πάπα. Απρόθυμα έκανε το γάμο του γιου του Αλφόνσου Α΄ με την Λουκρητία Βοργία, κόρη του πάπα Αλεξάνδρου ΣΤ΄. Πάντως ο γάμος έφερε αξιοσημείωτα εδάφη ως δώρο.

Ήταν ο μόνος που στα νομίσματά του είχε προσθέσει το θεϊκός (divus), όπως οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες^[4]. Ήταν προστάτης των Τεχνών, ίσως ως αντιστάθμισμα για τις στρατιωτικές του ατυχίες. Με τη χορηγία του γινόταν θεατρικές παραστάσεις, με περίτεχνα σκηνικά και μουσικά ενδιάμεσα μέρη (intermezzi)· ήταν το πρώτο κοσμικό θέατρο από την αρχαιότητα^[5]. Ίδρυσε ένα μουσικό σύνολο, το καλύτερο της Ευρώπης, επισκιάζοντας και αυτό του Βατικανού^[6]. Για τον επόμενο αιώνα η Φερράρα ήταν το κέντρο της πρωτοποριακής μουσικής. Ο Έρκολε Α΄ έφερε ταλαντούχους μουσικούς από τη Γαλλία και τη Φλάνδρα στην Ιταλία. Οι πιο διάσημοι συνθέτες εργάστηκαν γι' αυτόν, όπως οι Αλεξάντερ Αγκρίκολα, Γιάκομπ Όμπρεχτ, Χάινριχ Άιζακ, Άντριαν Βίλαρτ και Ζοσκέν ντε Πρε, που έγραψε το Missa Hercules dux Ferrariae, έργο βασισμένο σε ένα θέμα από τις συλλαβές του ονόματος του δούκα και το αφιέρωσε σε αυτόν.

Κάλεσε τον νεαρό Λουντοβίκο Αριόστο στην Αυλή του. Υπό τον Έρκολε Α΄ η Φερράρα έγινε μία από τις ηγετικές πόλεις της Ευρώπης. Η πόλη διπλασιάστηκε σε έκταση, καθώς εκτελέστηκε το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της Αναγέννησης. Επέκτεινε τα τείχη της πόλης για να περιλάβει τη νέα έκταση και προσέλαβε γι' αυτό τον αρχιτέκτονα Μπιάτζο Ροσέττι^[7]. Πολλά από τα πιο διάσημα κτίρια της Φερράρα κτίστηκαν την περίοδο της εξουσίας του. Ήταν θαυμαστής του θρησκευτικού ζηλωτή Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα, που καταγόταν από τη Φερράρα και μάλιστα ρωτούσε τη συμβουλή του Σαβοναρόλα για διάφορα, όχι μόνο πνευματικά, ζητήματα. Από την αλληλογραφία τους σώθηκαν περισσότερες από 10 επιστολές της δεκαετίας 1490. Όταν ο μεταρρυθμιστής μοναχός συνελήφθη από την Εκκλησία στη Φλωρεντία, ο Έρκολε Α΄ προσπάθησε να τον ελευθερώσει, αλλά ανεπιτυχώς: ο Σαβοναρόλα κάηκε στην πυρά το 1498^[8].

O δούκας παρήγγειλε το 1503/04 στον Ζοσκίν ντε Πρε ένα έργο βασισμένο στον 50ο ψαλμό Ελεήσόν με, που απαναλάμβανε ο Σαβοναρόλα στη φυλακή του και έτσι ο συνθέτης έγραψε το μοτέτο Έλεος (Miserere)^[9]. Απεβίωσε το 1505 και τον διαδέχθηκε ο πρωτότοκος γιος του Αλφόνσος Α΄.

Οικογένεια

Το 1473 νυμφεύτηκε την Ελεονόρα των Ιβρέα-Τραστάμαρα, κόρη του Φερδινάνδου Α΄ της Νάπολης και είχε τέκνα:

Ισαβέλλα 1474-1539, παντρεύτηκε τον Φραγκίσκο Β΄ Γκοντζάγκα δούκα της Μάντουα.
Βεατρίκη 1475-1497, παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο Σφόρτσα δούκα του Μιλάνου.
Αλφόνσος Α΄ 1476-1534, δούκας της Φερράρα και της Μάντουα.
Φερδινάνδος, απεβ. 1540 στη φυλακή, όπου τον έβαλε ο αδελφός του Αλφόνσος Α΄.
Ιππόλυτος Α΄ 1479-150, καρδινάλιος.
Σιγισμούνδος 1480-1524.

Είχε από τη σχέση του με την Ιζαμπέλλα Αρντουίν τα εξής τέκνα:

(νόθη) Λουκριτία, γενν. π. 1477, παντρεύτηκε τον Αννίμπαλε Β΄ Μπεντιβόλιο κύριο της Μπολόνια.
(νόθος) Ιούλιος 1478-1561.

Αναφορές

↑ Sloan, John. «ISABELLA D'ESTE GONZAGA». xenophon-mil.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2009.
↑ Manca, Joseph (1989). «The Presentation of a Renaissance Lord: Portraiture of Ercole I d'Este, Duke of Ferrara (1471-1505)». Zeitschrift für Kunstgeschichte 52.4: 522–538. .
↑ Bizzarri, Claudia. «Il principe umanista». Medioevo 12 (11): 78.
↑ Manca 1989; pp. 525, 529
↑ L. Zorzi, Il teatro e la città: saggi sulla scena italiana (Turin) 1977, pp 10-50.
↑ Lockwood, Lewis (972). «Music in Ferrara in the Period of Ercole I d'Este». Studi Musicali (1): 101–131.
↑ Zevi, Bruno (1960). Biagio Rossetti, ferrarese: il primo urbanista moderno europeo. Turin. .
↑ Macey, p. 186
↑ Macey, p. 184ff.

Πηγές

Chiappini, Luciano (2001). Gli Estensi. Mille anni di storia. Ferrara.
Gardner, Edmund G. (1904). Dukes and Poets in Ferrara: a Study in the Poetry, Religion and Politics of the Fifteenth and Sixteenth Centuries. London.
Gundersheimer, Werner L. (1973). Ferrara, the Style of a Renaissance Despotism. Princeton.
Lockwood, Lewis (1984). Music in Renaissance Ferrara, 1400-1505: The Creation of a Musical Center in the Italian Renaissance. Oxford.
Macey, Patrick (1998). Bonfire Songs: Savonarola's Musical Legacy. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-816669-9.
Rosenberg, Charles M. (1997). The Este Monuments and Urban Development in Renaissance Ferrara. Cambridge.
Tuohy, Thomas (1996). Herculean Ferrara: Ercole d'Este, 1471-1505, and the Invention of a Ducal Capital. Cambridge.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Έρκολε Α΄ των Έστε

Ercole's career as a condottiero

[1] Sloan, John. «ISABELLA D'ESTE GONZAGA». xenophon-mil.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2009.

[2] Manca, Joseph (1989). «The Presentation of a Renaissance Lord: Portraiture of Ercole I d'Este, Duke of Ferrara (1471-1505)». Zeitschrift für Kunstgeschichte 52.4: 522–538. .

[3] Bizzarri, Claudia. «Il principe umanista». Medioevo 12 (11): 78.

[4] Manca 1989; pp. 525, 529

[5] L. Zorzi, Il teatro e la città: saggi sulla scena italiana (Turin) 1977, pp 10-50.

[6] Lockwood, Lewis (972). «Music in Ferrara in the Period of Ercole I d'Este». Studi Musicali (1): 101–131.

[7] Zevi, Bruno (1960). Biagio Rossetti, ferrarese: il primo urbanista moderno europeo. Turin. .

[8] Macey, p. 186

[9] Macey, p. 184ff.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]